Pracownia petrograficzna ZG
PRACOWNIA PETROGRAFICZNA ZG
Przedmiotem studiów Pracowni Petrograficznej jest sklad petrograficzny frakcji zwirowej (4,0-12,5 mm) i kamienistej (20,0-60,0 mm) osadów morenowych Niziny Wielkopolskiej. Frakcje drobniejsza klasyfikuje sie, zgodnie z zaleceniami Trembaczowskiego (1961, 1967) i Böse (1989) na 10 grup petrograficznych:
K - krystalince
S - piaskowce
TU - lupki paleozoiczne
F - krzemienie
KK - kreda mezozoiczna
PK - wapienie paleozoiczne
D - dolomity dewonskie
L - lidyty
Q - kwarce
WQ - kwarce mleczne.
Na podstawie rezultatów ww. analiz wylicza się tak zwane wskazniki glazowe, z których najczesciej stosowane to:
O/K - iloraz sumy piaskowców, lupków paleoz., krzemieni, kredy mezoz., wapieni paleoz. i dolomitów do krystalińców,
K/W - iloraz krystalinców do sumy wapieni paleozoicznych i dolomitów,
A/B - iloraz skal maloodpornych (piaskowce, lupki paleoz., kreda mezoz., wapienie aleoz., dolomity) do skal wysoce odpornych na niszczenie (krystalince, krzemienie, kwarc, mleczny kwarc).
Frakcje grubsza bada sie pod wzgledem obecnosci eratyków przewodnich (Lûttig 1958, Smed 1994) i statystycznych (Vinx 1993). Metoda ta polega na wskazaniu obszarów zródlowych w Skandynawii i niecce Baltyku mozliwie najwiekszej populacji kamieni. Prowadzi ona dalej do wyznaczenia prawdopodobnego toru wedrówki ladolodu lub/i jego zindywidualizowanych strumieni. Efektem prac terenowych i ekspedycji w skandynawskie obszary macierzyste jest kolekcja eratyków referencyjnych.
Metody makropetrograficzne uzupelniane sa analizami w mikroskali i obejmuja klasyfikacje obtoczenia (Krygowski 1964) i stopnia zmatowienia powierzchni ziarn kwarcu w mikroskopie optycznym, zgodnie z rozszerzona metoda Cailleux (1942; Gozdzik 1995). W tej ostatniej metodzie wyróznia sie nastepujace grupy zmatowienia powierzchni ziarn:
RM - okrągłe matowe (>0,7 wg skali Krumbeina, 1941)
EL - blyszczace obtoczone
C - pekniete (ubytek co najmniej 30% masy ziarna)
EM - posrednie (EM/RM zblizone do RM i EM/EL zblizone do EL)
NU - swiezej zwietrzeliny.
Te z kolei poddaje się wybiórczo studiom nad mikromorfologia w skaningowym mikroskopie elektronowym SEM, okreslajac zródlo pochodzenia i procesy, jakim, poddawane było twarde ziarno kwarcowe.
Böse M., 1989: Methodisch-stratigraphische Studien und paläomorphologische Untersuchungen zum Pleistozän südlich der Ostsee. Berliner Geogr. Abh. 51, s. 114
Cailleux A., 1942: Les actions eoliennes periglaciares en Europe. Mem. Soc. Geol. de France 46, s.176
Gozdzik J., 1995: Wybrane metody analizy ksztaltu ziarn piasków dla celów paleogeograficznych i stratygraficznych. [w]: E. Mycielska-Dowgiallo i J. Rutkowski (red.): Badania osadów czwartorzedowych, 115-132
Krygowski B., 1964: Graniformametria mechaniczna. Teoria i zastosowanie. Prace Kom. Geogr.-Geol. PTPN 2.
Lüttig G., 1958: Methodische Fragen der Geschiebeforschung. Geolog. Jahrb. 75: 361-418
Smed P., 1994: Steine aus dem Norden. Geschiebe als Zeugen der Eiszeit in Norddeutschland. Gebrüder Borntraeger. Berlin, Stuttgart; s. 194
Trembaczowski J., 1961: Przyczynki do metodyki badan granulometryczno-petrograficznych utworów morenowych. Ann. Univ. M. Curie-Sklodowska, sec. B, 16(3): 63-95
Trembaczowski J., 1967: Granulometryczno-petrograficzna charakterystyka glin zwalowych Wysoczyzny Koninskiej. Prace Inst. Geol. 48
Vinx R., 1993: Hochauflösende Rekonstruktion von Eistransportwegen: Die "Leitserienmethode". Archiv für Geschiebekunde, 1(11): 625-640.
ZG HOME PAGE
gorska@man.poznan.pl