Ćwiczenie 2

Bank struktur makromolekularnych - PDB, oraz baza danych krystalizacyjnych BMCD

Podobnie jak w poprzednim ćwiczeniu uruchom dwa okna zawierające tekst ćwiczenia i połączenia do stron internetowych, które wykorzystywać będziesz w ćwiczeniu.


Cel ćwiczenia

Podczas ćwiczenia połączysz się z białkową bazą danych PDB (Protein Data Bank), wyszukasz strukture krystaliczna interesujacego Cie bialka, białek, wynotujesz związane z nią podstawowe informacje krystalograficzne. Następnie połączysz się z bazą danych krystalizacyjnych BMCD (Biological Macromolecule Crystallization Database) i wynotujesz warunki krystalizacji dla wybranego przez Ciebie białka. Zbiór danych określających strukturę jednego z białek zostanie umieszczony w jednym z katalogów na Twoim koncie, dzięki czemu będziesz mógł zbadać strukturę za pomocą programu graficznego RasMol.


Polecenie 1

W tej czesci ćwiczenia będziesz korzystał z PDB. Baza danych PDB zawiera wyniki badań strukturalnych blisko 50000 biomolekuł: przede wszystkim białek (92.1%), kwasów nukleinowych (3.8%), kompleksow bialko-kwas nukleinowy (4.1%) i polisacharydów (<0.1%). Struktury biomolekuł przechowywane w PDB zostały w przytłaczającej większości określone za pomocą badań krystalograficznych (84.9%). W ostatnim okresie pojawiło się tez nieco struktur określonych metoda jądrowego rezonansu magnetycznego, NMR, (14.6%) oraz mikroskopii elektronowej (0.3%).

Aby dostać się do PDB użyj poniższego połączenia:

http://www.rcsb.org/pdb/

Na stronie, która się ukaże, w polu PDB ID or keyword (ID=IDentyfikator) wpisz nazwe "swojego" bialka i naciśnij klawisz Site Search. Pojawi się strona z wynikami poszukiwań.

Wyprobuj tez przeszukiwanie zaawansowana (Advanced Search), skladajac zapytanie dwuczesciowe, np. zawierajace nazwe biomolekuly (Molecule Name) oraz zakres rozdzielczosci (X-Ray Resolution), np. 1.8-2.2 A.

Aby otrzymac wszystkie wyniki wyszukiwania na jednej stronie, ustaw opcje Results per page. Na liście wyszukanych białek zobaczysz symboliczny kod przypisany strukturze w bazie danych, a także nazwę białka, rodzaj techniki użytej od określenia struktury, a w przypadku struktur rozwiązanych krystalograficznie, rozdzielczość struktury. Aby uporzadkowac wyniki wyszukiwania wedlug Rozdzielczosci (Resolution), uzyj opcji Sort Results. Za pomocą myszy wybierz strukturę o najwyższej rozdzielczości, klikajac na jej ikone. Pojawi się strona zawierająca skrótowy opis struktury. Wynotuj następujące informacje:

?kod w PDB 

?symbol EC, jeśli białko jest enzymem 

?krystalograficzny wskaźnik rozbieżności R

?grupę przestrzenna

?parametry komórki elementarnej

 

Znajdz teraz w PDB wysokorozdzielcza strukture inhibitora trypsyny z trzustki wolowej (BPTI) o kodzie 1G6X. Zapoznaj sie z narzedziami grafiki interakcyjnej oferowanymi przez PDB (Images and Visualization). Np. wyprobuj QuickPDB oraz MBT Protein Workshop. Przetestuj rozne opcje. Np. w programie QuickPDB wyszukaj w strukturze reszty o roznych wlasciwosciach (Residue Properties).

Wroc do strony CBB.  Pod Research  odszukaj i wybierz "Crystal structures solved here", a stad strukture cystatyny C w postaci PDBSummary. Polaczyles sie z serwerem PDBSum European Bioinformatics Institute (EBI). Znajduje sie tu wstepnie przeanalizowana i latwo dostepna informacja o strukturach z banku PDB. Zapoznaj sie ze struktura ludzkiej cystatyny C (kod 1G96). Obejrzyj wykres Ramachandrana dla tej struktury. Jak oceniasz konformacje tego modelu? Przejdz do strony PDB i wyszukaj dane dla zbioru 1G96. Obejrzyj strukture przestrzenna programem RasMol (do wyboru na lewym panelu w opcjach Display Molecule). Jesli system nie potrafi rozpoznac pliku o rozszerzeniu .pdb, wybierz do jego otwarcia program z listy: Internet Explorer. Wyprobuj rozne opcje prezentacji (Display w prawym klawiszu myszy). Znajdz mostki dwusiarczkowe w tej strukturze. Ile ich jest? Ktore reszty spiete sa wiazaniami S-S? Czy konformacja (zwoj bialkowy) tego lancucha wyglada "normalnie"?  Co zwraca Twoja uwage?  Z okienka PDBSum mozesz "sciagnac" inne podobne struktury. Obejrzyj strukture bialka kurzego (1CEW). Czy porownanie tych dwoch struktur nasuwa Ci pomysl, dlaczego konformacja lancucha bialka ludzkiego wygladala "dziwnie"?


Uwaga
W aktualnej wersji programu RasMol
zle dziala opcja Select
Prosze zastepczo uzywac programu FirstGlance
ze strony PDB
Niektore opcje maja nieco inna postac - ale dla kazdego polecenia w cwiczeniu
znajdziesz odpowiednik w programie FirstGlance
Przepraszamy za utrudnienia i liczymy na wyrozumialosc
MJ 07.01.2008


 

Polecenie 2

Połącz się z bazą danych BMCD. Aby to zrobić cofnij się używając przycisku Wstecz (lub Back) do tekstu ćwiczenia i wybierz poniższy adres:

http://wwwbmcd.nist.gov:8080/bmcd/bmcd.html

Połączyłeś się z bazą danych o krystalizacji biomolekuł BMCD (Biological Macromolecule Crystallization Database) w NIST (National Institute of Standards and Technology) w USA. W bazie tej przechowywane są informacje o warunkach krystalizacji makrocząsteczek biologicznych. Krystalizacja jest pierwszym i trudnym etapem w pracy krystalografa. Od jego powodzenia zależy sukces całego procesu określania struktury białka. Jeśli białko nie tworzy kryształów, niemożliwe jest określenie jego struktury metodami rentgenowskimi. Dlatego tak ważne jest gromadzenie informacji o warunkach krystalizacji białek. Często podobne białka (np. mutanty) mogą być krystalizowane w bardzo podobnych warunkach.

W polu wyszukiwarki wpisz symbol grupy przestrzennej wyszukanego w PDB "Twojego" bialka. Ukazuje się nowa strona WWW, a na niej wypisane alfabetycznie białka krystalizujące w tej grupie. Korzystając z tego, ze znasz nazwę swojego białka znajdź je na tej stronie i wybierz. Na nowej stronie znajdziesz krotki opis białka i jego właściwości oraz informacje o warunkach krystalizacji. Następnie wynotuj:

?stężenie białka 

?skład roztworu rezerwuarowego 

?skład roztworu białka

?czas wzrostu kryształu


Polecenie 3

Teraz zajmiesz się badaniem pewnych właściwości strukturalnych kompleksu białka (w tym przypadku białka regulatorowego Cro) z krótkim fragmentem DNA. Celem ćwiczenia jest odpowiedź na pytanie, jaki rodzaj oddziaływań odpowiedzialny jest za łączenie się białka Cro z cząsteczkami DNA. Aby odpowiedzieć na to pytanie wykonaj poniższe polecenia.

Jedno okno przeglądarki służyć Ci będzie do czytania poleceń, w drugim połączysz się ze stroną zawierającą strukturę. Struktura zdeponowana jest w banku PDB z kodem 3CRO. Wyswietl te strukture za pomoca programu RasMol. Przed tobą powinna pojawić się struktura kompleksu białka Cro z fragmentem DNA. Struktura ta pojawiła się w postaci Wireframe (patrz - słowniczek na końcu ćwiczenia), czyli modelu drutowego - poszczególne punkty odpowiadające atomom niewodorowym w strukturze połączone są patyczkami. Używając myszy i klawiatury możesz pomniejszać lub powiększać obraz, obracać go w zadany sposób itp. Przyciśnij lewy klawisz myszy i obracaj strukturę w okienku. Aby zmniejszyć lub powiększyć obraz naciskaj klawisz Shift i jednoczesnie poruszaj mysza naciskając jej lewy przycisk. Prawy przycisk myszy i klawisz Ctrl umozliwiaja przesuwanie obrazu w plaszczyznie ekranu. Prawy przycisk i Shift powoduje obrot wokol osi prostopadlej do ekranu. Aby zmienić wygląd obrazka wybierz z górnej listwy polecenie Display i sprawdzaj kolejne opcje. Jesli uzywana wersja programu RasMol nie posiada listwy opcji, mozesz je wyswietlic naciskajac prawy klawisz myszy. Sprobuj eksperymentowac z kolorami używając opcji Colours. Gdy już zapoznasz się z podstawowymi możliwościami graficznymi programu wykonaj następujące zadania:

?jakie dwa typy makrocząsteczek wyświetliłeś? Aby lepiej obserwować DNA, naciśnij w oknie zawierającym cząsteczkę prawy klawisz myszy, z ukazującego się menu wybierz polecenie Select a następnie polecenie Nucleic i raz jeszcze Nucleic. Potem naciśnij prawy klawisz myszy i wybierz sekwencje poleceń: Select, Hide, Hide not Selected. Raz jeszcze naciśnij prawy klawisz myszy i wybierz polecenie Display, a następnie Ball & Stick. 

?Jaką skrętność ma podwójna helisa DNA? Aby zobaczyć jak poszczególne zasady łączą się ze sobą, przyciskając prawy klawisz myszy wykonaj następujące polecenia:

oselect następnie nucleic a potem purine

oselect a potem change color to następnie green

oselect następnie nucleic a potem pyrimidyne

oselecta potem change color to następnie purple

Jakie zasady łącza się w pary? Możesz to sprawdzić wykonując:

oselect następnie nucleic a potem AT

oselect a potem change color to następnie white

oselect następnie nucleic a potem CG

oselect a potem change color to następnie red

Aby przedstawić pełną strukturę DNA wykonaj następujące polecenia:

oselect następnie nucleic a potem backbone

oselect a potem change color to następnie Orange

Pokolorowałeś w ten sposób szkielet fosforanowo-cukrowy na pomarańczowo, natomiast zasady pozostały bez zmian. Jaki rodzaj ugrupowań chemicznych wchodzących w skład helisy znajduje się na zewnątrz łańcucha DNA? Aby lepiej to obserwować wykonaj następujące polecenia:

Select a następnie polecenie Nucleic i raz jeszcze Nucleic. Potem naciśnij prawy klawisz myszy i wybierz sekwencje poleceń: Select, Hide, Hide not Selected. Raz jeszcze naciśnij prawy klawisz myszy i wybierz polecenie Display, a następnie Spacefill, Van der Waals Radii.

Jakie elementy struktury DNA wyściełają bruzdę większą a jakie mniejszą?

Aby lepiej zilustrować połączenia między zasadami używając opcji Display zmień sposób przedstawienia DNA na Wireframe, powiększ nieco obraz i wybierz polecenie Options a następnie Display Hydrogen Bonds. Wybierz również Select, Click Mouse Action i Distance.

Ile para zasad przypada na pełen zwój podwójnej helisy? Jaka formę (A, B, Z?) ma podwójna helisa DNA w analizowanej strukturze?

Ile wiązań wodorowych łączy zasady w parach A-T, a ile w parach C-G?

Określ atomy donorów i akceptorów oraz długości tych wiązań wodorowych (Donor .... Akceptor)? (Długość wiązania między dwoma atomami będzie się pojawiała na dolnej listwie przeglądarki, gdy wybierzesz prawym klawiszem myszy każdy z nich). Aby ułatwić sobie wykonanie ostatniego polecenia wybierz z menu Display opcję Ball & Stick.

Zbadaj teraz strukturę dimeru białka Cro . W tym celu wykonaj następujące polecenia:

Wyłącz opcję Display Hydrogen Bonds (menu Options)

Wykonaj sekwencję poleceń: Select, Protein, Protein

Następnie Select, Hide, Hide not Selected (wszystko zniknie), a potem

Wybierz opcję Display, Backbone

Jakie elementy struktury drugorzędowej potrafisz odnaleźć w strukturze tego białka?

Jakie motywy struktury naddrugorzędowej zauważyłeś?

Jaka jest struktura czwartorzędowa tego białka?

Powiększ nieco dowolny fragment białka. Z menu Display wybierz opcje Ball & Stick. Sprawdź długości następujących wiązań:

- peptydowego

- Calfa - C

- N-Calfa

- C-O

- wiązania wodorowego w helisie, w pętli, miedzy łańcuchami bocznymi aminokwasów

Aby zaznaczyć wiązania wodorowe wybierz sekwencje poleceń: Options, Display Hydrogen Bonds. Zapisz długości poszczególnych wiązań. W jakim zakresie odległości mieszczą się długości wiązań wodorowych, które wybrałeś do pomiaru?

Zbadasz teraz wzajemne oddzialywania bialka z DNA. W tym celu wykonaj następujące polecenia:

Najpierw pomniejsz cząsteczkę białka

1.Select, Select All

2.Color, Monochrome

3.Display, Wireframe

4.Options, Display Hydrogen Bonds (włącz je)

Jakie łańcuchy boczne białka najczęściej penetrują bruzdy podwójnej helisy DNA?
Jakie oddziaływania z cząsteczką (anionem) DNA są w ich przypadku najbardziej prawdopodobne?
Czy są jakieś wiązania wodorowe pomiędzy białkiem a DNA?

Wykonaj następujące polecenia:

1.Select, Hetero, Hetero

2.Display, Ball & Stick

Zaznaczyłeś w ten sposób cząsteczki wody obecne w strukturze kompleksu Cro-DNA. Czy są jakieś cząsteczki wody pomiędzy białkiem a DNA? Zmierz odległości pomiędzy cząsteczkami wody a atomami DNA lub białka.

Aby lepiej zilustrować charakter oddziaływań białko-DNA wykonaj:

1.Select, Protein, Protein

2.Display, Cartoons

3.Select, Change Color To, Red

4.Select, Nucleic, Nucleic

5.Display, Spacefill, van der Waals Radii

6.Select, Change Color To, White

Powiększ rysunek i analizuj jego fragmenty. Widzisz teraz na jakiej zasadzie białko wiąże się z DNA. Wnioski wpisz do zbioru z wynikami.


Słowniczek poleceń 

backbone - przedstawia makrocząsteczkę w formie połączonych ze sobą atomów Calfa

Ball & Stick - przedstawia makrocząsteczkę w formie modelu kulkowo-patyczkowego (atomy reprezentowane są przez kulki, wiązania miedzy nimi przez patyczki)

Sticks - model szkieletowy; przedstawiony za pomoca wiazan

select - umożliwia wybranie pewnej części cząsteczki (pozostałe są widoczne)

spacefill - przedstawia makrocząsteczkę w formie modelu czaszowego (zwanego tez CPK od nazwisk Corey-Pauling-Koltun), w którym atomy przedstawione są za pomocą swych sfer van der Waalsa w kolorach C=szary, N=niebieski, O=czerwony, S=zolty.

wireframe - przedstawia makrocząsteczkę w formie modelu drutowego, w którym widoczne są wiązania pomiędzy punktami odpowiadającymi poszczególnym atomom.